Documentos

Traslado del testamento original en latín del Infante Don Ramiro Sánchez

Traslado del testamento original en latín de Ramiro Sánchez de Pamplona en «Ejecutoria del pleito litigado por Alonso Delgado Monroy, vecino de Casarrubios del Monte y Serranillos (Toledo)». Fecha: 09/1662. Archivo de la Real Chancillería de Valladolid, Registro de Ejecutorias, CAJA 2866,35. Portal de Archivos Españoles — PARES (http://pares.mcu.es/), imágenes 39/51 y 40/51.

Transcripción

Transcripción del mismo testamento, adaptada de la que aparece en Revista de archivos, bibliotecas y museos, Cuerpo Facultativo de Archiveros, Bibliotecarios y Arqueólogos, 1906, pp. 500-501; puede contener erratas].

In Dei nomine Amen. Notum sit cunctis Christi fidelibus, quod ego Remirus Sanchez Dei gratia Rex Navarra, Begorre, Comes et Dux Cantabriae facio hanc cartam mei testamenti et ultimae voluntatis, existens meorum sensuum potens et intelectus qualia Divinae misericordiae placuit mihi conferre. Primum animam cunctarum rerum Conditori Domino Deo commendo, qui eam de nichilo misericorditer creavit, et quando spiritum meum susceperit, corpus in hoc Monasterio cum meo Cido, cum uxore castissima Elvira dilectissima coniuge mea, el sorore et aliorum piorum christianorum sepulchris terrae redendum mando: cui Monasterio illas Reliquias mecum de Hierosolima portari, ut ibi serviant Deo et christianis relinquo.—

Item mando Priori et Conventus Sti. Petri de Caradigna mille aureos marabentinos: Stae Mariae de Naxera pro anima Domini Sanctii Patris mei, et pro anima Regis Jubere Ramiri patrui mei et pro anima Dominae Blanque matris mee et pro anima Regis Garciae Avi mei ducentos aureos marabentinos: et Sancto Emiliano quincuaginta.—

Item mando, quod in die obitus mei vell transitus dentur de bonis meis ducenti marabetini aurei Priori et Conventui Sti. Petri de Caradigna, absque eo quod singulis annis pro anniversario relinquo, firmatum videlicet, quod in die Beatissima Virginis Asumptionis hora prima celebretur Missa celebris pro mea intentione cum redditibus et proventibus asignatis.—

Item in die Purificationis super has vero mandas instituo ex bonis meis et pertinentiis meos legítimos et irreputabiles heredes meos, videlicet: Garciam primumgenitum meum in regno meo de Navarra, in Begoria, et Cantabriae ducato, ut habuit Garcia Rex meus abus, et Sanctius pater meus, ut reliquit atavus meus Sanctius ille Maior partitum.—

Hoc totum mando et trado possidendum jure perpetuo et recuperandum ab Alfonso Castellae et Aragonum rege: quoniam Sanctius Remirez pater ejus propter proditionem quam in Rueda contra patrem meum Sanctium Regem fecerat, vi atque dolo Reimundus patruus meus, gubernandum a Navarris me absente acceperat: quoniam hominum proditorum manu adjuncta Raimundus patrem meum regem interfecerat, et regnum arripuit, quod ego adservare non potens Valentiam discessi. Sanctius itaque Ramirez Aragonum Rex, Raimundum proditorem sparsorem bonorum preliando devicit, et Regnum accepit retinuitque quofl ejus filius Petrus tenuit, et nunc tenet Alphonsus Hispaniarum Imperalor, cujus Regni jus spectat ad Garciam primogenitum meum, et ut ei pertinet ita trado. Sanctio filio meo secundo mando illa bona territorii mei de Peña-cerrada, et domum meam Priscam cum suis omnibus pertinentiis, aldeolis, montibus, pratis, molendinis, arboribus.

In Vidaorreta ad ripam fluminis Arguae, sive populata, sive hierma, cum toto territorio de la Solana a Mendavia inclusive usquead Subiçam inclusive cum Arroniz, Alio, Sesma, Lerino, Carcar, Andosella, Açagra et Morenton et Dicastillo tam populala quam hierma, sicui habui a Patre et Ataviis meis ita filio meo Sanctio trado et successoribus tuis de femore tuo.—

Item, filiae meae Elvira de meo thesoro, quaem de Hierosolima contra hostes Domini mei JesuChristi Crucifixi Nazareni mililans deportavi, mando septem millia marabentinorum aureorum, quibus in Domino nubas.—

Mando etiam joias el vestes tam festivas quam comunes Dominae Elvirae matris ejus, meo Cido filias, et uxoris meae, has mandas. Hoc teslamentum, hanc ultimam voluntatem meam coram vobis venerabilibus Domino Virila cognato meo Abbate, Domino Sancio Priore, et coram toto Conventu firma et valida instituo.

De bonis insuper reliquiis meis commito tibi dilecto meo Domino Berile Abbati ut in honorem Beatissimae Virginis Mariae et memoriam peregrinationis meae in Hierosolimam, ECCLESIAM CUM SUO TERRITORIO, QUAE IMAGINEM REFFERAT PISCINAE SACRAE HIEROSOLIMiTANE intraquam Domino revelante Crucis Sacrae sanctae portionem inveni; studeas fabricari, et divisam Regum predecessorum meorum Regni Navarrae, ut habui illam a Domino meo Paire Sanctio, quaem proditores inierfecerunt in Rueda, et a Domino Avo meo Garcia Rege Navarrae, et a predecessoribus meis usque ad Ennecum Aristam de regio sanguine Francorum, per Comites de Begorra, qui primus fuit unctus in Regem, ita posteritali meae, tam Regibus quam militibus de sanguine meo venturis, gerendam relinquo, si observaverint politiam et legem militarem, sicut a tempore Clodovei inter Reges Francorum fuit observata.—

Item mando, quod in illa casa et divisa in qua sucessurus est postquam Eclesia Dominae nostrae de la Piscina fabricata fuerit, sis ipse Dominus et patronus, et tui sucessores post te jure perpetuo: et nemo alius in dicta mea divisa non de Judeorum, non de Agarenorum genere, hinc vell inde nascentium admitatis, neque Spurius, neque Borde, neque Villano admitantur, nisi tantum de genere et nomine nostro per lineam rectam tam Garciae Regis futuri (si Deus voluerit) sucessores, quam milites de la Divisa Fidalgui. Quoniam sicut a majoribus meis ego habui, ita vobis filiis meis in signum honoris et dependentie vobis et vestris sucessoribus trado. Si Regnum perdidimus, títulos non abnegamus.—

Adque omnia facienda facio, creo et eligo, et meo nomine instituo meum Albaciam et Testamentarium, videlicet; te presentem Dominum Verilam cognalum meum Abbatem, qui postquam cuncta, ut dictum est, compléveris, de reliquiis bonis meis quae superaverint facio graciam et donationem tibi, et filiae nostrae Elvirae, ut maritum et regio honori idoneneum te sortiatur adore.

Facta carta in Sancto Petro de Caradigna coram supra dicto Domino Verila, et Domino Sanctio Priore, et coram tota Monachorum contione, Idibus Novembris, in suo Capitulo pulsato cimbalo, ut morís est: Era M CXXXXVIII: quam ego Ramirus Sanchez Rex Navarrae meo sigillo corroborabi. Regnante in Castella Domino Alphonso Aragonum Rege, in sede Petri Paschasio secundo. Imperatore Enrrique lV (deest in Romanorum Imperio).